Wanneer jongeren 18 jaar worden in een gezinshuis, krijgen zij te maken met een overgang naar volwassenheid. Het bereiken van de leeftijd van 18 jaar kan voor jongeren in gezinshuizen een grote verandering betekenen op verschillende leefgebieden zoals werk, studie, financiën en woonplek.
Als gezinshuisprofessionals kun je onderzoeken of een jongere bij het bereiken van 18 jaar nog verdere ondersteuning kan krijgen. Het is van belang om daarbij te onderzoeken of een jongere aanspraak kan maken op algemene of individuele voorzieningen, welke gemeente verantwoordelijk is voor de hulp (Woonplaatsbeginsel), of er sprake is van integrale inkoop (WMO en jeugdhulp), welke mogelijkheden er zijn ten aanzien van het aanvragen van een PGB, en of er begeleiding en maatwerk mogelijk is vanuit de participatiewet. Het Nederlands Jeugdinstituut (NJi) heeft veel informatie over de wetten en regelgeving die gelden bij de overgang van 18-/18+ (klik hier).
Er zijn een aantal zaken waar een gezinshuisprofessional rekening mee dient te houden voorafgaand aan het bereiken van de leeftijd van 18 jaar:
- Sinds januari 2020 is er een bestuurlijke afspraak gemaakt tussen het ministerie van VWS, de VNG, de VGN, Jeugdhulp Nederland, gezinshuis.com en Driestroom, waarbij is vastgelegd dat jongeren tot 21 jaar in een gezinshuis kunnen blijven wonen (tenzij er een reden is om dit niet te verlengen). Het is daarbij belangrijk dat er een perspectief(plan) voor de toekomst wordt gemaakt in overleg tussen de gemeente, de jeugdige, gezinshuisouder(s) en eventueel andere betrokkenen.
- Het is belangrijk om het beleid van een gemeente te raadplegen ten aanzien van het beleid rondom 18-/ 18+. Zo vraagt de RIGG bijvoorbeeld om een perspectiefplan wanneer de jeugdige 16,5 jaar is. In Drenthe is het belangrijk om een half jaar voor het bereiken van de leeftijd van 18 jaar een overdracht te organiseren.
- Gemeenten, zorgverzekeraar Menzis en jeugdhulpaanbieders in Groningen hebben samen een integrale werkwijze ontwikkeld en richtlijnen opgesteld 18-/18+. Zo hebben zij tevens een lijst opgesteld met gemeentelijke contactpersonen waar jeugdhulpaanbieders beroep op kunnen doen om eventuele risico’s bij de transitie 18-/18+ te voorkomen. Klik hier voor de lijst met gemeentelijke coördinatoren 18-/18+.
- Wanneer een jeugdige in een gezinshuis woont, is het belangrijk om met de jongere en het (zorg)netwerk afspraken te maken wat een jeugdige kan verwachten bij het naderen van volwassenheid. Een aantal zaken dienen aangevraagd/geregeld te worden, zoals: het regelen/voortzetten van een woonplek (gezinshuis, kamertraining, zelfstandig wonen, beschermd wonen), het openen van een bankrekening en het aanvragen van een zorgverzekering en DIGI-D. Ook is het belangrijk om met elkaar te spreken of er beschermingsmaatregelen nodig zijn (bijvoorbeeld in de vorm van bewind, curatele, of mentoraat).
Onze collega Hilda Breider heeft een praatplaat ontwikkeld ’18+ tips en weetjes’. Deze praatplaat kunnen gezinshuisprofessionals gebruiken bij het gesprek met jongeren over 18+. Wil je deze praatplaat van ons ontvangen? Neem dan contact met ons op!
door Hilda Breider
Websites voor jongeren over 18+/18- en meer weten over dit thema?
- De website en app Kwikstart zijn speciaal ontwikkeld voor kinderen en jongeren om hen te informeren over alle zaken die zij moeten regelen wanneer zij 18 worden (zoals verzekeringen, studiefinanciering, woonplek en inkomsten). Kwikstart heeft alle te regelen zaken op een rijtje gezet. Daarnaast geeft de website en de app informatie over (jeugd)zorg, gezondheid en andere praktische tips. Het mooie is dat zij zoveel mogelijk informatie en praktische tips per regio hebben uitgezocht (ook voor Noord-Nederland).
- ‘Mijn andere thuis’ was een initiatief van Stichting Kinderpostzegels. Deze website en app waren speciaal ontwikkeld voor kinderen en jongeren die wonen in pleegzorg en gezinshuizen. Helaas bestaat de website/app niet meer, maar het filmpje dat zij hebben opgenomen staat nog wel online. In dit filmpje spreken jongeren over verschillende thema’s, zo ook over het thema ’toekomst’ (vanaf ongeveer minuut 8).
- Vanuit Expect Jeugd, Expertisecentrum Partners voor Jeugd, is de website 18 take control ontwikkeld. Op deze website kunnen jongeren verschillende informatie vinden over het thema 18-/18+. Daarnaast kunnen zij zelf een ‘wat wil ik’-lijst invullen, waar vragen staan over wat een jeugdige wil (op het gebied van gezondheid, vrienden, school en werk, etc.), hoe ver de jeugdige denkt te zijn op deze gebieden, wat een jeugdige nodig heeft op deze gebieden, een doelijst en wie de jeugdige kent.
- Ook de website pleegzorg.nl biedt veel informatie wat kinderen die wonen in een pleeggezin kunnen verwachten wanneer zij 18 jaar worden. Hoewel deze informatie ingericht is voor pleegzorg, zijn veel processen vergelijkbaar. Zie bijvoorbeeld de informatie over wat een jeugdige dient te regelen wanneer zij 18 jaar worden.
Aandacht voor huisvesting voor jongeren uit de jeugdzorg: oproep Generation Youthcare
Generation Youthcare (een samenwerkingsverband van ExpEx, NJR, Jongwijs, en JWB) vraagt aandacht voor toegenomen aantal dak- en thuisloze jongeren. Onder hen zijn veel jongeren die vroeger jeugdhulp hebben gehad.
